“برای یک تکه نان بود”
مجتبی عمادی
?در شهریور ماه امسال که به کردستان رفتم در مطلبی با عنوان “آب نطلبیده با طعم کلانه و چاشنی پایکوبی” به مهمان نوازی و گرامی داشت گردشگران در آن دیار اشاره کردم. در طی سفر به کردستان به منطقه اورامان تخت نیز رفتم، ماسوله کردستان. در مسیر رسیدن به اورامان، پدیده ای توجهم را جلب کرد: وانت های خاص باربری، قاطرها و مردانی با لباس های محلی کردی. البته که اینان هیچ مزاحمتی برای گردشگران ایجاد نمی کردند و حتی به ما اجازه دادند تا از محل نگهداری قاطرهایشان هم بازدید کنیم. یکی از محلی های اورامان نیز در مورد مسیر جابه‌جایی کالاهای کولبران برایم توضیح کاملی داد. در اورامان مزار و منزل پیر شالیار هم بود که محلی ها احترام خاصی برایش قائل بودند و هر سال دو بار آیین جمعی برایش برگزار می کنند. از اورامان نیز به مریوان و تالاب زریوار رفتم، شهری زیبا و تالابی مسحورکننده!
?آیت الله جوادی آملی در توئیتر نوشته است: “شما می‌خواهید ملتی که جیبش خالی است در برابر بیگانه مقاوم باشد؟ به تعبیر قرآن فقیر کسی است که ستون فقراتش شکسته و قدرت قیام ندارد.” بنده در حوزه نگاه اسلام به فقر مطالعه‌ی عمیق نداشته ام؛ اما تا آنجا که دانسته ام، اسلام برای پیروانش فقر را نمی خواهد، ذلت را نمی خواهد، تنهایی را نمی خواهد؛ سربلندی را می خواهد، عزت را می خواهد، آسایش و آرامش را می خواهد.
?غلبه بر فقر و ایجاد رفاه، عامل تمایز کشورهای توسعه یافته با توسعه نیافته است. چگونه کشورها رشد، پیشرفت و توسعه (رپت) یافته اند؟ با خلاقیت، مزیتی برای خود خلق کرده اند که دیگر ملت ها یا آن را نداشته اند (مزیت مطلق) یا اگر هم داشته اند برایشان صرفه اقتصادی نداشته است که همان کالا و خدمت آن ملت را خود تولید کنند (مزیت نسبی). ملت ها با دارا بودن مزیت های مطلق و نسبی، سپس دست به مبادله می زنند؛ هر ملتی کالا و خدمتی ارزشمندتر تولید کند، ثروتمند تر می شود. چنانکه بدن هر موجود زنده ای نمی تواند تمام آنچه را نیاز دارد خود بسازد و لزوما بایستی بخشی جدی از نیازمندی خود را از محیط تهیه کند، هیچ کشوری نیز نمی تواند در تمام زمینه ها به خودکفایی برسد.
?نوشته اند که در سال ۹۱ از علی لاریجانی که برای ۱۲ سال است که رئیس مجلس است، پرسیده اند عامل اصلی مشکلات کشور چیست؟ وی پاسخ داده است، ۲۰ درصد تحریم و ۸۰ درصد سوءمدیریت داخلی! خاطرمان باشد که در آن دوره اوبامای دومکرات اجماعی ایجاد کرده بود که روسیه و چین نیز علیه ما در شورای امنیت رای می دادند.
? خبر مرا به شدت آزرد:”در پی پیدا شدن پیکر یخ‌زده فرهاد خسروی، کولبر ۱۴ ساله، مردم مریوان با نشان دادن تکه های نان فریاد می زنند: برای یک تکه نان بود!” فرهاد و برادر بزرگترش آزاد که ۱۷ سال داشت، کولبر بودند. هر دو در کولاک گرفتار شدند، یخ زدند و فوت کردند (قسمت پایانی سریال میرزا کوچک را به خاطر بیاوریم). چنانکه نوشتم، در اورامان کولبران فعالیتی آزادانه داشتند و من ندیدم که نیروهای امنیتی در کار آنها مداخله ای داشته باشند.
?در اینکه دولت ترامپ در آمریکا با شعار “فشار حداکثری” حتی واردات اقلامی دارویی منجمله برای بیمارن ای بی را مختل کرده است، شکی نیست؛ اما آیا #موانع_کسب_و_کار منجمله #انحصار، #تعارض_منافع و #سوگلی‌گرایی را هم ترامپ ایجاد کرده است؟ آیا ترامپ جلوی #خلاقیت و #تخریب_خلاق را در ایران گرفته است؟ آیا تقدیم #لایحه_بودجه موهومی تخیلی سال ۹۹ را هم بایستی به ترامپ نسبت بدهیم؟
?فقر مزمن به شورش مخرب گرسنگان می انجامد؛ اما ذهن و فکر مبتلا به فقر چنانکه مولاینیتن نوشته است با پهنای باندی تصمیم می گیرد که به شدت آسیب دیده است. عده ای در آرزوی لیبی شدن ایران لحظه شماری می کنند و هیچ تصویری برای آنان زیباتر از حوادث فرهاد و آزاد نیست.
?ما در اولین قدم به رشد اقتصادی مبتنی بر خلاقیت با اقدام ملی نیاز داریم؛ چنانکه دیگر ملت ها چون کره جنوبی، چین، مالزی از آموزه های علوم انسانی مختلف منجمله مدیریت و اقتصاد و جامعه شناسی استفاده کرده اند، ما هم می توانیم با کمک متخصصان اصیل و شایسته برنامه ای ملی برای رپت داشته باشیم: برنامه ای واقع بینانه، شفاف، جامع، دارای قابلیت، ضمانت و الزام اجرا و اصلاح موثر. مدیران ناشایسته در چنین برنامه ای جایی ندارند چون #سوگلی‌گرایی هیچ جایی در آن ندارد. حواسمان باشد، ایران بر هر خویشاوندی، دوستی، هم حزبی ایی، هم مسلکی ایی اولویت دارد.
چـو ایـران نباشد تن من مـبـاد 
در این بوم و بر زنده یک تن مباد 
همـه روی یکسر بجـنگ آوریــم 
جــهان بر بـداندیـش تنـگ آوریم 
@EmadibaygiGleam