طرح دوفوریتی افزایش ظرفیت پذیرش دانشجویان پزشکی
مجتبی عمادی

?مقرر شده است فردا در صحن علنی مجلس در خصوص افزایش ظرفیت پذیرش دانشجویان پزشکی، طرحی دو فوریتی به رای گذاشته شود. موافقان معتقدند که سرانه پزشک در هر ۱۰۰۰ نفر جمعیت کشور نسبت به کشورهای همسطح/پیشرفته کم است و لذا ظرفیت بایستی افزایش یابد. مخالفان که به طور عمده دانشجویان و انجمن های صنفی پزشکی هستند، با این موضوع به دلایلی چون نبود زیرساخت لازم، کاهش کیفیت، هزینه بالای تربیت پزشک و توزیع نامناسب پزشکان در سطح کشور مخالفت می کنند (مطالب بیشتر را در https://www.palna.ir/ می توانید ببیند).
?آیا افزایش ظرفیت پذیرش پزشکی می تواند بر مشکلات حوزه سلامت فائق آید؟ اجازه دهید ابتدا سلامت (Health) را تعریف نماییم. سازمان جهانی سلامت (WHO) سلامت را اینگونه تعریف می کند: سلامت یک وضعیت بهزیستی کامل جسمی ، روحی و اجتماعی است و صرفاً عدم وجود بیماری یا ضعف نیست. این تعریف ایده آل از سلامتی مورد توافق نسبی جامعه جهانی است و منطبق بر بیانیه جهانی حقوق بشر است. جالب آنکه، از دیدگاه اسلامی، با توجه به جایگاه ویژه انسان، مبانی و اساس حقوق بشر از اصالت و جایگاهی بسیار والا برخوردار است.
?پس، سلامت ارتباطی تنگاتنگ و به هم پیوسته با حق انسانها دارد تا فراهم کننده زندگی مبتنی بر رفاه برای آنان در اجتماع باشد. لذا، سلامت مفهومی وابسته به اجتماع است و فروکاستن آن به استفاده از ابزارهای متنوع تشخیصی و مداخله های پزشکان منجر به غلبه غلط رویکرد پزشکی شدگی در جامعه شده است.
?تجارت بیماری و کالاشدگی انسانهایی که برچسب بیمار بر آنها می خورد، از بزرگترین آسیب های نگاه ایده آل گرایانه و مبتنی بر پزشکی شدگی بر موضوع اجتماعی سلامت است. پذیرش پزشکی شدگی سلامت در ایران منجر به آن شده است که یک مونوپلی (انحصار) بر مبنای آن شکل گیرد که گاها برخی از جنبه های نارآمدی جدی و فساد آمیز آن توسط برخی مسئولان اعلام می شود (https://www.tabnak.ir/fa/news/912479/ابعاد-افشاگری-نمکی-از-فساد-در-وزارت-بهداشت).
?وجود تعارض منافع جدی در عرصه پزشکی شدگی سلامت که از کمیسیون بهداشت و درمان مجلس آغاز و تا سازمان نظام پزشکی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی امتداد می یابد؛ همین فروکاستگی جدی موضوع اجتماعی سلامت را نیز در کشور ما با چالش های جدی مواجه نموده است که تجربه زیسته بسیاری از ایرانیانی است که برای دریافت خدمات به بخش های درمانی مراجعه نموده و می نمایند.
?با توجه به تغییر و تحول های جدی در عرصه های مختلف در قرن ۲۱، آموزش به قصد تربیت و پرورش افراد برای رشد، پیشرفت و توسعه (رپت) کشورها متحمل تغییرهای جدی شده و خواهد شد. تاکید واقعی بر مهارت آموخته شده حاصل از آموزش به جای مدرک ارائه شده به افراد پس از پایان آموزش، ضروری شدن آموزش دائمی به افراد جامعه در قرن حاضر و تحول یابندگی ابزارهای آموزشی مبتنی بر فناوری های نوین بدان معناست که ما نیاز به تغییرات بنیادین در حوزه آموزش به طور عام و آموزش عالی به طور خاص داریم. استدلال های ارائه شده در خصوص مخالفت با افزایش ظرفیت پذیرش دانشجویان پزشکی، به طور عمده مبتنی بر نحوه آموزش تاریخی و قدیمی است که نیاز است تا تحول یابد.
?شایستگی و صلاحیت برای دانش آموخته هر رشته ای، شرطی بنیادین و الزامی است. آیا کیفیت فقط برای دانش آموختگان پزشکی مهم است و چنانچه ظرفیت افزایش یابد، کیفیت کاهش می یابد؟ متاسفانه پزشکانی که آنها را فیزیکن نامیده ام به خوبی برای مقاصد خود از حربه قالب بندی استفاده کرده اند و از این حیث صدمات جدی به جامعه وارد نموده اند. معلم فاقد شایستگی دانش آموزان و دانشجویانی را به جامعه تحویل می دهد که در بلند مدت جامعه را به ویرانی می کشانند؛ مهندسان بی کیفیت تجهیزات و ابنیه ای را می سازند که چونان نوروز امسال به کشته شدن مسافران می انجامد؛ اما پزشک بی کیفیت زودتر حاصل منفی کار خود را می بیند و چه بسا که دیگران نیز متوجه نشوند و آن مرگ فرد مراجعه کننده به وی است. پس، آقایان با قالب بندی کلام خود با “کیفیت” جامعه را گول نزنند.
? در مجموع طرح دو فوریتی افزایش ظرفیت دانشجویان پزشکی را طرحی کاملا سطحی و عوام گرایانه می دانم که حتی در صورت تصویب و اجرا شدن هم بر چالش های نظام سلامت فروکاسته به پزشکی تجاری شده خواهد افزود؛ چه رسد به نظام واقعی سلامت. راه حل اصلی چنانکه در نوشته های مختلف ارائه نموده ام؛ تاسیس وزارتخانه های سلامت و آموزش عالی با ویژگی هایی که برشمرده ام، می باشد.
می‌رهانی هر دمی ما را و باز
سوی دامی می‌رویم ای بی‌نیاز❇️❇️
ما درین انبار گندم می‌کنیم
گندم جمع آمده گم می‌کنیم❇️❇️
می‌نیندیشیم آخر ما بهوش
کین خلل در گندمست از مکر موش❇️
موش تا انبار ما حفره زدست
و از فنش انبار ما ویران شدست❇️❇️
اول ای جان دفع شر موش کن
وانگهان در جمع گندم جوش کن