فرهنگ سیال خلاقیت
فرهنگ سیال خلاقیت
مجتبی عمادی
?شاید سوالی برایتان پیش بیاید که در این هنگامه‌ی فوتهای سه چهار رقمی کرونا در کشور، دعواهای ریاستی در وزارت بهداشت، خراب کردن آلونک آن خانم در بندرعباس و افیون بایدن چرا می‌خواهم در مورد فرهنگ خلاقیت بنویسم؟
?از میان کتابهای مختلفی که اکنون می‌خوانم، به فصولی از کتابهای《راه باریک آزادی》عجم اوغلو و 《چیرگی》 رابرت گرین رسیده‌ام که با شرایط حال حاضر کشور همخوانی دارد. اگر چارچوب ارائه عجم اوغلو را بپذیریم از زمان ظهور لِویاتان مقید در قرن پنجم و ششم و میلادی که انقلابی 《سیاسی و اجتماعی》 به شمار می‌آمد تا 《انقلاب صنعتی به راه افتاده در میانه‌ی قرن هجدهم》حدود سیزده قرن به درازا کشید! انقلاب صنعتی محصول آن فرصتهایی بود که برای آحاد جامعه فراهم شده بود تا آزادانه در بستر تضعیف شده‌ی انحصارها، تعارض منافع‌ها و رانت ها به علت سست شدن 《قفس هنجارها》نیروهای خلاقانه خود را جهت ارائه‌ی راه‌حل‌های گوناگون به چالشهای موجود در محیطی رقابتی که بهترین را بر‌می‌گزید دست به اقدام بزنند. در چنین محیطی تحرک اجتماعی واقعی وجود داشت و دارد تا افراد با بروز شایستگی‌هایشان در منزلت و جایگاه اجتماعی خود ارتقاء یابند. جالب آن است که در میانه قرن نوزدهم(۱۸۵۴) که مقارن سالهای ابتدایی سلطنت سیاه ناصرالدین شاه بر ایران است گزارشی توسط 《نورث‌کوت-تِرِوِلیان》 در انگلستان تهیه می‌شود که 《گزینش شایسته‌سالارانه》جهت ارائه 《خدمات کشوری حرفه‌ای》را توصیه می‌کند که به تدریج در طی دو دهه بعدی به اجرا در می‌آید!
?به عنوان ارائه مثالی از ارائه فرصت‌های برابر جهت حل مسائل اساسی ، ذکر داستان 《پژوهش برای یافتن طول جغرافیایی کشتی‌ها در دریا》در اوایل قرن هجدهم انگلستان می‌تواند جالب باشد. ماجرا از آنجا شروع شد که 《پنج کشتی ناوگان جنگی انگلستان به هنگام بازگشت از جبل الطارق بر اثر اشتباه در محاسبه‌ی طول جغرافیایی به صخره‌های جزایر سسیلی برخوردند، غرق شدند و دو هزار ملوان جان باختند.》 دولت 《هیئت طول جغرافیایی》 را تاسیس کرد و از سال ۱۷۱۴ جوایزی را برای تشویق حل مسئله در نظر گرفت. افراد زیادی تلاش کردند منجمله《فیزیکدان بزرگ اسحاق نیوتن که از سوی دولت مامور مشورت دادن》به آن هیئت شده بود؛ حتی کسان زیادی در《جستجوی راهی برای محاسبه طول جغرافیایی دیوانه شدند》؛ اما این《جان هاریسون نجار تحصیل‌نکرده از دهکده‌ای در شمال انگلستان》بود که راه‌حل را یافت! جالب است بدانیم که دانشگاههای آکسفورد (۱۲۰۰ م) و کمبریج (۱۲۰۹ م) در انگلستان از قرنها قبل حضور داشتند؛ اما راه‌حل توسط فردی روستایی و تحصیل‌نکرده ارائه شد!
?متاسفانه 《جامعه کوتاه مدت》ایران نه تنها به شدت کوته‌نگر و کم صبر است که به علت واژه‌پریشی و عقب ماندگی‌های تاریخی‌اش شناخت صحیح و دقیقی از علم و دانش ندارد؛ لذا در فقدان کارکرد مناسب بخش‌های مختلف، از دانشگاه و آموزش عالی چند‌پاره و از هم گسیخته طلب چیزی را می‌کند که به هیچ وجه نمی‌تواند یک تنه آن را بر‌آورده کند و آن تبدیل پژوهش‌ها به محصول است! متاسفانه سیاسیون و سوگلی‌هایشان هم به علت مشغله‌های فراوان و عدم مطالعه جامع منجمله در فقره اخیر دعوای وزیر بهداشت و معاون پژوهشی‌اش بر حدت درک نادرست از علم و دانش در جامعه افزوده‌اند. به اپل، گوگل، فیسبوک و فقره اخیر فایزر، بایوان‌تک و مدرنا بنگریم تا درک کنیم که کارکرد و وظایف دانشگاه چیست و کارکرد و وظایف سایر بخش‌های اجتماع چیست.
?رشد و پیشرفت‌های خیر‌کننده در عرصه تولید محصول و خدمات به خلاقیت سیال آحاد جامعه نیاز دارد تا در محیطی رقابتی به خلق 《فناوری‌های برجسته》متحول کننده بینجامد. در جامعه‌ای که هنوز 《تمرکز بر موضوعات محلی》چون برگزیدن 《مدیران بومی》 و 《نیروهای بومی》 وجود دارد و در اوج تحریمهای وحشیانه رانت، انحصار و تعارض منافع مرتفع نمی‌شوند؛ همان افیون بایدن از التهاب بازارها به صورت موقتی می‌کاهد!
آدمی راکاو نباشد تجربت
بر چنان آدم شرف دارد ستور
می‌خورد مسکین نمک بر جای قند
طعم شیرین را نمی‌داند ز شور
مختصر گویم به هر کاری که هست
کور بینا بهتر از بینای کور
@EmadibaygiGleam
@DrEmadibaygi
