آزادی گرگها موثر است به شرط آزادی گوزنها
تجارت فردا: با بهکارگیری استعاری ماجرای پارک ملی یلواستون برای تشریح وضعیت اکوسیستم اقتصاد ایران، میتوان گفت همانطور که نابودی گرگها در پارک ملی یلواستون اکوسیستم این محیط طبیعی را به آستانه نابودی کشاند، از بین بردن مکانیسم قیمت و رقابت نیز به وخیم شدن حال اقتصاد ایران منجر شده است. در مثال پارک یلواستون رهاسازی گرگ در طبیعت، به حیات گونههای متعدد جانوری و گیاهی در این پارک و نجات اکوسیستم انجامید، در اقتصاد ایران چاره چیست؟ گرگها و گوزنهای این اکوسیستم کداماند؟
داود سوری، اقتصاددان، میگوید: در اکوسیستم اقتصاد، گرگ مکانیسم قیمتهاست. یعنی همانطور که وجود گرگ در یلواستون تعادل را به اکوسیستم بازگرداند، در نظام اقتصادی هم مکانیسم قیمتهاست که این تعادل را برقرار میکند. همانطور که گرگ در طبیعت گوزنهای ضعیف را شکار میکند ولی گوزنهای قوی زنده میمانند، در نظام اقتصادی هم مکانیسم قیمتها بنگاههای ضعیف را از بازار خارج میکند ولی بنگاههای قویتر که از تکنولوژی، ابداعات و کارایی بهتری برخوردارند، در بازار میمانند. همانطور که با حذف گرگ از یلواستون اکوسیستم پارک به سمت بیابانی شدن پیش رفت، در اقتصاد هم وقتی دولتها بخواهند قیمتها را کنترل کنند یعنی گرگ اقتصاد را به قفس بیندازند، بنگاههای به قول آقای همتی «فشل» میتوانند رشد کنند و اقتصاد را به ورطه ناکارایی بیندازند.
در اقتصاد ایران هم همینطور است؛ نتیجه بسیاری از تصمیمات درست و غلط سالهای قبل امروز مشاهده میشود و تبعات تصمیمات امروز هم بعداً دیده خواهد شد، درحالیکه سیاستمداران ما معمولاً به اقتصاد به صورت کوتاهمدت نگاه میکنند و به آثار بلندمدت سیاستهای درست و غلط توجه ندارند. نگاه کردن به اقتصاد مثل یک اکوسیستم طبیعی از بعضی جهات صحیح است و از برخی جهات میتواند اینطور نباشد. ما در اقتصاد با یک موجود طبیعی مثل انسان روبهرو هستیم. در اقتصاد مجموعهای از انگیزهها و خواستهها وجود دارد و تعامل بین این انگیزهها و خواستههای انسانی یکسری ضوابط را بر رفتارها حاکم میکند. همانطور که در مثال یلواستون نیز میبینیم در طبیعت هم چنین اکوسیستمی حاکم است.
شاید تفاوت اقتصاد با فضای طبیعی این است که بسیاری اوقات در اقتصاد میتوان با شناخت انگیزهها و روابط سیاستگذاری کرد و انگیزههای موجود را به سمت هدف مطلوب هدایت کرد. تفاوت دیگر اقتصاد و طبیعت این است که در اقتصاد امکان حل برخی ناملایمات وجود دارد. به عنوان مثال برای حل پدیده فقر در اقتصاد و خصوصاً اقتصاد بازار میتوان ابزار مالیات را به کار گرفت و با دریافت مالیات از ثروتمندان به فقرا کمک رساند. درحالیکه در طبیعت همیشه حیوانات وحشی حیوانات ضعیفتر را شکار میکنند.
متن کامل:
https://plink.ir/Q25MT
@economistfarsi
?کانال اکونومیست فارسی
