زمان تصمیم
زمان تصمیم: تنش و تعلیق
مجتبی عمادی
💫تصمیمگیری، فرایندی است که روزانه تمامی ما انجام میدهیم؛ از سادهترین آنها مانند اینکه صبحانه نان و پنیر بخوریم یا نان و تخممرغ تا تصمیمهای پیچیده با نتایج نامنتظر و پیامدهای نامنظور مانند نرخ دلار جهانگیری و در نسخهی جدید دلار فرزین. البته موضوعهای سختی وجود دارند مانند اتخاذ راهبرد 《نه مذاکره، نه جنگ》ایران با آمریکا در دوران ترامپ که هدفش موکول کردن تصمیمگیری به زمانی مناسب در آینده است.
💫به نظرم در سدههای آینده، آنگاه که در خصوص مهمترین واقعهی سال آغازین قرن پانزدهم خواهند نوشت؛ واقعهی فوت مرحوم مهسا امینی خواهد بود. بعلاوه، جمهوری اسلامی در تاریخ چهل و چهار سالهی خود با بزنگاههایی مواجه شده است که به نظرم یکی از بزرگترینها و جدیترینهایش را اکنون در پیش رویش دارد: تعیین تکلیف همزمان نحوه مواجهه با غرب با ابرچالشهای همگرای داخلی. به عبارتی، اکنون بحرانها/ابرچالشهای داخلی و خارجی همگرا شدهاند و از مرحلهی همگرایی موضوعهای داخلی چون صندوقهای بازنشستگی، تامین پایدار آب و موارد دیگر گذشتهایم.
💫به نظر میتوان برآیند مجموع بحرانها/ابرچالشهای داخلی را در گسترش فقر، پیشبینیناپذیری حتی آینده نزدیک و سلب آرامش فکری مردم به علت اثرهای کاملا کوتاه مدت اقدامهای مجموعهی دستگاههای حکومتی خلاصه نمود.
💫به نظر اما، مهمتر از مباحث داخلی، مباحث خارجی است که از تیررس عموم مردم به دلایل مختلفی دور مانده است. همانگونه که در نوشتههای رسانهها و اظهارنظرهای مقامهای حکومتهای تاثیرگذار غربی (آمریکا، بریتانیا، فرانسه و آلمان)، حمایتهای جدی و موثر از اوکراین تا شکست روسیه از ناتو در زمین اوکراین وجود دارد؛ به نظرم، در لایهی بعدی به جای چین، ایران قرار گرفته است.
💫غرب پس از چهل و چهار سال فراز و نشیب با جمهوری اسلامی ایران، رویکردش را به نظر میخواهد به صورت جدی و موثر تغییر دهد تا یا جمهوری اسلامی نرمال شود یا جایگزین شود. به جز موضوع اسرائیل و جنگهای نیابتی، نقش کمکهای پیدا و پنهان موثر به روسیه برای غربیان مهم شده است. هر چند در گزارشهایی چین و کره شمالی هم کمککننده به روسیه ذکر شده بودند؛ اما تکرار نام ایران به طور معناداری بیشتر است.
💫 برکسی دست برتر غربیان در رسانهها، نشستها، مجامع و سازمانهای بینالمللی پوشیده نیست. اعتبارزدایی از کشورهای ناهمسو، اقدامی است که بارها از سوی غربیان به صورت موفق برای دشمنانشان اجرا شده است؛ پس این موضوع برای جمهوری اسلامی ایران نهتنها قابل چشمپوشی نیست که حیاتی است. فرایند اعتبارزدایی بینالمللی تا آنجا که دیدهام با وجود نشانههای اعتبارزدایی ملی از حکومت مستقر رنگ جدی به خود میگیرد؛ پس حتی این آرامش پس از فروکش کردن ناآرامیهای اخیر به نظر نمیتواند گویای حال واقعی کلیت جامعه باشد.
💫زمان تصمیم، تنش و تعلیق رخ میدهد. به تصمیمهای مهم زندگی خود بنگریم. کشمکشی جدی جریان مییابد؛ اما، چون مجبور به قضاوت و تصمیمگیری هستیم از آن تنشها و تعلیقهای کشمکشها به سلامت میگذریم البته چنانچه کلنگر، مشورتپذیر، دانشپذیر و خردپذیر باشیم.
💫به علت محدودیتهای جدی شناختی، ما انسانها چنانچه در طی تکامل، قابلیت روابط اجتماعی خود را توسعه نمیدانیم؛ به این سطح از پیشرفت نمیرسیدیم. پس، تکیه بر خرد به خصوص خرد جمعی امری مهم و حیاتی در پیشرفت جوامع و غلبه بر بحرانهاست.
💫رویکرد روباه چشم سنجاقکی اکنون میگوید که دیگر زمان تصمیم، توسط مسئولان موثر حکومت جمهوری اسلامی ایران است. با توجه به انقضای تاریخ مهمی در برجام طی ماههای آتی که در خصوص صادرات و واردات سلاحهای جنگی است، به نظر زمان تصمیم از آن چه فکر میکردیم، نزدیکتر بوده است. نمیدانم شاهد نوعی آرماگدون خواهیم بود یا نوعی توافق شبیه قطعنامه ۵۹۸. اما، قطعا همیشه اولویت پرهیز از خشونت به ویژه از نوع جنگ است.
۲۹ بهمن ۱۴۰۱