از بیبیسی بیاموزیم!
از بیبیسی بیاموزیم!
مجتبی عمادی
?آنان که مرا میشناسند و فرصت آن بوده است تا با آنان در مورد تاریخ معاصر ایران بحث و تبادل نظر کنیم، میدانند که هیچ دل خوشی از روسها و انگلیسها ندارم. البته این دو کشور با همراهی عناصر داخلی سرسپرده و عدم آگاهی عموم مردم بلاهای دردناک متعددی بر این مرز و بوم ارزانی داشتند؛ پس فقط آنان را مقصر نمیدانم.
?چنانچه فرصت داشته باشم، حتما خبرهای شبکههای خبری مختلف به زبانهای انگلیسی و فارسی را میبینم. برخلاف سه عضو دیگر دائم شورای امنیت، قدرت نرم انگلیس و آمریکا که از طریق رسانههای مختلفشان جاری و مستحکم میگردد به هیچ عنوان با فرانسه، روسیه و چین قابل مقایسه نیست. نوع پوشش خبری، دکوراسیون استودیوها، زبان بدن مجریان، واژههای به کار رفته و موارد دیگر واقعا در رسانههای آمریکایی و انگلیسی متفاوت است و به نظرم همین عامل موفقیت آنهاست. دولتهای آمریکا و انگلیس البته رسانههای فارسی زبانی نیز دارند. بعلاوه، انگلیس میزبان دو شبکه فارسی زبان دیگر نیز است که تامین مالی آنها وابسته به دولتهای آمریکا و انگلیس نیست: منوتو و ایران اینترنشنال. منبع تامین مالی منوتو نامشخص است و البته خود نیز پذیرفته بود که قادر به رقابت با بیبیسی فارسی نیست و از منظر علم بازاریابی بخش دیگری از بازار که در اینجا منظور ساخت برنامههای دیگر است را هدف گرفته بود. اما، ایران اینترنشنال که با پولهای عربستان سعودی تاسیس شد داستان متفاوتی دارد.
?به خاطر دارم که در دورهای در بیبیسی فارسی، عدهای از کارکنان آن شروع به خداحافظی کردن نموده بودند. برایم به شدت سوال بود که این فعالان رسانهای قرار است چگونه امرار معاش کنند؟ البته مدتی بعد جوابم را گرفتم؛ سعود اینترنشنال با حقوقهای بالاتر آنان را به خدمت گرفته بود. با توجه به حمایت عریان از تروریستها، به خصوص پس از حمله به رژه روز ارتش در اهواز، بسیار کم برنامههای سعود اینترنشنال را دنبال میکردم. البته به لطف توئیتر، اطلاعات جالبی از شبکههای فارسی زبان به دستم میرسد.
?آخرین خبر جالب آن بود که مهدی پرپنجی که من او را در بیبیسی فارسی دیده بودم و بعدها مدیر صدای آمریکا در پراگ شده بود، جدیدا با پیشنهاد چرب سعود اینترنشنال از صدای آمریکا جدا شده است و قرار است که مدیر این شبکه در واشنگتن شود. چنانکه به نظر میرسد سعود اینترنشنال میخواهد به مرجع رسانههای فارسی زبان خارج از کشور تبدیل شود و جای بیبیسی فارسی را هم بگیرد.
?از میان شبکههای فارسی زبان، اما بیبیسی را کاملا موفق میدانم و کاملا بعید میدانم که سعود اینترنشنال هم بتواند جای آن را بگیرد. آخرین موفقیت آن، دعوت مجدد از اردشیر زاهدی بود که به شدت واکنشهای مختلفی را برانگیخته است. اردشیر زاهدی، وزیر امور خارجه اسبق و فرزند سپهبد فضلاله زاهدی است. وی در این برنامه، به مانند برنامه قبلیاش در بیبیسی فارسی، کاملا وطنپرستانه صحبت کرد، از حاج قاسم تمجید کرد و موارد دیگر. البته فقط اردشیر زاهدی نبوده است که چنین بیبیسی فارسی را در ظاهر به چالش کشیده است. کسان دیگری هم بودهاند، هستند و خواهند بود.
?سوال آن است که واقعا چرا بیبیسی مهمانانی را برای برنامههای مختلفش دعوت میکند که حتی سیاستهای انگلیس و همپیمان اصلی آن -آمریکا- را به چالش میکشند؟ درس ادیب اگر بود زمزمهٔ محبتی/جمعه به مکتب آورد طفل گریزپای را. بیننده طفل گریزپای است؛ کسی میتواند پیامهایش را به بینندگان منتقل کند که ابتدا این طفلان گریزپای را پایبند کند؛ توجهش را جلب کند چنانکه بیننده با دیدن برنامه احساس آگاهی/شعف کند. میخواهم اعتراف کنم که به طور معمول برنامههای صدا و سیما را نمیبینم؛ به جز اخبار.
?اخیرا وحید یامینپور و علی علیزاده پرده از دستمزدهای نجومی محمدرضا گلزار، و سایر سلبریتیها در برنامههای صدا وسیما برداشتند. کاشف به عمل آمد که علت دعوت آنان، جذب مخاطب و تبع آن پذیرش آگهی بازرگانی جهت درآمدزایی بوده است! آن دستگاه عریض و طویل فاقد خلاقیت، چنین به دنبال کسب درآمدست. البته چنانکه نوشتههایم را خوانده باشید، تمایلی به مطلق گرایی در مباحث ندارم؛ پس، نوشتهام به این معنا نیست که هیچ برنامه خوبی در آن دستگاه عریض و طویل تولید نمیشود، یک نمونه موفق اخیر که مشتاقانه میدیدم شوکران بود.
?راز جذب مخاطب را از بیبیسی بیاموزیم؛ چه برای شبکههای برون مرزی چون پرس تیوی و چه شبکههای داخلی. بودجه کلان عامل جذب مخاطب به خصوص در میان/بلندمدت نیست و در قرن ۲۱ طفلان گریزپای چنانچه توجهشان را جلب نکنیم به رسانه دیگری رجوع میکنند. البته رجوع هیچ مشکلی ندارد، اما آنچه در ذهن مخاطب بر جای میگذارند چنانچه بیننده با تفکر انتقادی به آنان ننگرد، در تور قدرت نرم آن کشور حامی رسانه گرفتار میشود.
@EmadibaygiGleam
@DrEmadibaygi
