خرد و پیشرفت!
خرد و پیشرفت
مجتبی عمادی
?در صفحه اینستاگرامم تصویری گذاشتم که مراحل رسیدن از داده به خرد را به زیبایی نشان می‌دهد (https://www.instagram.com/p/CD8RtDDp_XV/?igshid=oc7int5zzsnx). البته چنانکه می‌دانیم، به علت ویژگیهای روانی-عصبی در انسان، کاملا احتمال تفسیر غلط و رسیدن به تئوری توطئه وجود دارد. بعلاوه اکنون که مشغول خواندن مقدمه ابن خلدون هستم؛ نکته برجسته آن در مقایسه با تاریخ طبری، تاکید بر تقید مکانی-زمانی و استفاده از تفکر انتقادی در تاریخ و علوم اجتماعی است. ما در موقعیت حاضرمان، بدون توجه به تاریخ پر فراز و نشیب ایران با تمام آن بخش‌های جداشده‌اش و استفاده از تفکر انتقادی به خرد و در نتیجه به توسعه نخواهیم رسید؛ هر چند شاید امکان رشد و پیشرفت وجود داشته باشد.
?سال پایانی قرن چهاردهم، برایمان به شدت به سال ویژه‌ای تبدیل شده است: فشارهای ظالمانه آمریکا به عیان‌ترین شکل بر کشور اعمال شده است؛ نیروی اصلی تحت حمایت ایران در منطقه-حزب الله- تحت فشار افزاینده‌ای قرار گرفته است؛ شرایط اقتصادی کشور فشار سهمگینی بر اقشار فقیر وارد آورده است؛ همه‌گیری کرونا، جان آدمها را می‌گیرد و هیچ داروی اختصاصی بهتر از پیشگیری ندارد؛ ترامپِ فاقد دستاورد در سیاست خارجی که دستور ترور حاج قاسم را صادر کرد، توسط مشاورانی ضد ایرانی چون پمپئو-گوبلز حاضر- احاطه شده است که به مانند اسرائیل و برخی کشورهای عربی خواهان حمله به ایران هستند و نوشته‌اند در حال راضی کردن آن خودشیفته به انجام آن با این دلیل هستند که آمریکایی‌ها روسای جمهور در حال جنگ را علیرغم محبوبیت نداشتن در قدرت نگه می‌دارند؛ و در نهایت مردم دنیا از محدودیتهای کرونایی خسته شده‌اند و علیه آن اعتراض می‌کنند، ما هم در ایران به زودی به محرم و صفر می‌رسیم و دغدغه آنکه مراسم مربوط را با چه دقتی برگزار کنیم که به افزایش موارد ابتلای کرونا نینجامد به خصوص که مردم به راحتی در این اواخر به مسافرت شمال هم رفته‌اند، وجود دارد. جالب آن است که ابن خلدون و برگرفته از وی، عجم اوغلو و رابینسون در دو کتابشان چرا ملتها شکست می‌خورند و راه باریک آزادی، دنیای متفاوتی پس از همه‌گیری‌ها را به تصویر می‌کشند؛ بنابراین، تمام این ویژگی‌ها که در بالا نوشتم و در هر کشوری مواردی از این دست کم و بیش وجود دارد، بیانگر وجود تغییر(هایی) جدی در آینده است.
?به نظرم یکی از تغییرات بزرگ که آمریکایی‌ها تلاش می‌کنند تا از وقوعش جلوگیری کنند، اما به وقوع پیوسته است، تغییر از نظام تک قطبی آمریکایی به چندقطبی است. این تغییر پیامدهای زیادی خواهد داشت که یکی از آنها به تازگی در عدم رای شواری امنیت به پیشنهاد تمدید تحریم تسلیحاتی ایران از سوی آمریکا بود. در هر حال، پیدا کردن جایگاه واقعی در این نظام چندبعدی که کشورها براساس منافعشان متحد می‌یابند و به دنبال بازار مصرف محصولاتشان هستند، یکی از اولویتهای اساسی کشور است. ورای دعواهای چپ و راست، اتخاذ یک استراتژی واحد، همگرا و پویا کاملا مهم است چنانکه به زودی سایر کشورهای عرب حوزه خلیج فارس هم مانند امارات روابط مخفی خود را با اسرائیل رسمی و علنی خواهند کرد. نکته مهم آنجاست که لولوی ایران را عامل نزدیکی کشورهای عربی به اسرائیل دانسته‌اند!
?چنانکه علم اقتصاد هم مانند علوم پایه تجربی‌تر می‌شود چنانکه اخیرا ترجمان در مورد راج چتی و تحول او در آموزش اقتصاد در هاروارد نوشته بود؛ ما هم در ایران با عیانتر شدن جنبه‌های مختلف دانشگاه‌گیت و ناکارآمدیهای سوگلی‌گرایی ناگزیر به تحول در آموزش عالی و منجمله پذیرش دانش مدیریت و اقتصاد خواهیم شد. منظورم از این پذیرش، مانند همین پذیرشی است که حوزویان و عموم نسبت به موارد بهداشتی-درمانی نشان دادند و واقعا همکاریِ به نسبت عالی در خصوص نحوه برگزاری مراسم مختلف مذهبی در دوران کرونا منجمله مراسم محرم و صفر داشته و خواهند داشت. به نظرم آنچه در برگزاری مراسم محرم و صفر بسیار مهم است عبارت است از برگزاری صرف مراسم در فضای کاملا باز، با رعایت فاصله‌گذاری فیزیکی و کوتاه بودن زمان مراسم بدون پذیرایی و صف نذری. لذا پیش‌بینی‌ام آن است که با موارد نگران کننده‌ای از این حیث روبه‌رو نشویم و مراسم با شکلی نو برگزار شوند. ما دقیقا برای غلبه بر موانع رپت (رشد، پیشرفت، توسعه) به چنین پذیرشی در میان بازیگران مختلف نیاز داریم.
?ذهن انسان چنانکه کانمن در کتاب تفکر سریع و کند که ترجمه‌های خوبی از آنها به فارسی ندیده‌ام، نشان داده است کاملا مستعد دیدن آن اسب بالدار است که بسیار از خرد دور است. برای پیشرفت و به خصوص توسعه به خرد نیاز داریم تا آن دو حلقه‌ی زرد و نحوه ارتباط آنها را ببینیم؛ پس چنانکه در مبارزه با کرونا همگرا شده‌ایم، نیاز است برای رپت هم همگرا شویم تا در برابر عمل کشورهای خارجی به علت منافعشان چونان شکست مشروطه و کودتای ۲۸ امرداد مصون و مقتدر بمانیم.
