رُل
مجتبی عمادی
?تاریخچه‌ی واژه‌ی رُل تا آنجا که به خاطر می‌آورم به دهه شصت که کودکی خود را در تربت حیدریه می‌گذراندم بر می گردد. به فرمان ماشین، رل می‌گفتیم. بعدها که بزرگتر شدم و با تئاتر و سینما آشنا شدم، دیدم که واژه‌ی رل در آنجا هم استفاده می‌شود. بالاخره دانشجوی تحصیلات تکمیلی که شدم، در مطالعه‌ی متون علمی حوزه ژنتیک هم با واژه رل برخورد کردم که به معنای نقشها یا کارهایی بود که مثلا یک پروتئین در سلول می‌توانست به انجام رساند. البته در همان زمان، متوجه علاقه‌ی دانشمندان و پژوهشگران به مخفف کردن واژه‌های کامل هم شدم و هر چه گذشت خودم هم آن را سودمند یافتم چون برای عدم گرفتاری در واژه‌پریشی نیازمند توصیف و توضیح دقیق هستید که گاه ممکن است طویل باشد و در نتیجه‌ خلاصه کردن و استفاده از مخفف بسیار مفید است. موردی که به طور گسترده در ایران در سالهای اخیر مورد استفاده قرار گرفته است 《برجام》است که مخفف 《برنامه‌ی جامع اقدام مشترک》است.
?به زودی شورای نگهبان اسامی نهایی نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری را اعلام می‌کند و تبلیغهای گسترده‌ی نامزدان گذر کرده از فیلتر شورای نگهبان شروع خواهد شد. طرفه آنکه برخی از آن نامزدان معتقدند که تا به حال دولت در جمهوری اسلامی وجود نداشته و چنانچه آن نامزد با سابقه‌ی وزارت برنده‌ی انتخابات شود، اولین دولت شکل خواهد گرفت. در هر حال، فکر می‌کنم که به همان صورت که در صفحه‌ی اینستاگرامم پیش‌بینی کردم، رقابت اصلی میان آقایان ابراهیم رئیسی و علی لاریجانی خواهد بود. به همان صورت که در منابع انگلیسی زبان و رسانه‌های خودمان، روسای جمهور و نخست‌وزیران سایر کشورها صرفا با ذکر نام فامیل مورد اشاره قرار می‌گیرند؛ در ادامه متن فقط به نام فامیل این دو نامزد اشاره خواهم کرد.
?رئیسی و لاریجانی از افراد شناخته شده در کشور هستند؛ رئیسی به طور عمده به خاطر فعالیت طولانی مدت در قوه قضائیه از سطوح پایین سازمان تا بالاترین سطح سازمان و لاریجانی در سازمانهای مختلف از جمله سپاه، صدا و سیما و مجلس. هر دو سابقه نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری را دارند؛ هرچند که موفقیت رئیسی به عنوان یک نامزد شکست خورده بهتر از لاریجانی بوده است. بعلاوه، برخلاف لاریجانی که برادرانش محمدجواد، صادق و باقر به استثنای فاضل مقامهای بالایی در جمهوری اسلامی داشته‌اند؛ رئیسی از چنین خاندانی برخوردار نیست. البته، تا رخداد آن ماجرای مجلس که مرتضوی از فاضل لاریجانی فیلم گرفته بود و احمدی نژاد در مجلس پخش کرد؛ نمی‌دانستم که برادران لاریجانی، بردار دیگری هم دارند؛ گویا وی بیشتر در همان شمال و مازندران مشغول فعالیت بوده است. خود علی لاریجانی، هرچند از ضعف جدی در ارتباط با عامه مردم رنج می‌برد چنانکه در آن انتخابات ریاست‌جمهوری دهه هشتاد به عیان بر وی و حامیانش آشکار گردید؛ اما استعدادی عالی در حفظ کرسی ریاست مجلس که امری سخت است، از خود نشان داد که گواه آن است که به خوبی قابلیت ایفای نقش در محافل سیاسی را دارا است. در نهایت آنکه، این دو رقیب جدی انتخابات ریاست جمهوری را، با واژه رُل مخفف می‌کنم. اما چرا رل؟ چون فکر می‌کنم اینکه فرمان را به دست کدام بدهیم، به مقصدهای مختلفی خواهیم رسید.
?در بیوشیمی با قانون بیر-لامبرت در دوران لیسانس آشنا شدم. بر اساس این قانون، بخشی از نور تابانده شده به یک نمونه جذب می‌شود که بستگی به ماهیت و غلظت آن نمونه دارد. به عنوان مثال، ماده‌ی ژنتیک از جنس DNA یا RNA حتی با غلظت برابر تفاوت در جذب نور نشان می‌دهند. از حیث خانوادگی رل را بررسی کردم؛ اما به نظرم یکی از جنبه‌های مهم قضاوت در مورد افراد جهت سپردن مصادر مدیریتی نحوه برخورد آنان در زمان روبه‌رو شدن با چالش جدی از سوی مخالفان/رقیبان در لحظه وقوع آن رخداد است. رئیسی با چنین چالش و حمله‌ای از سوی رقیبانش در مناظره‌های ۹۶ مواجه شد. اما اگر بگردیم، به سختی می‌توانیم موردی را برای لاریجانی پیدا بکنیم؛ به جز مورد یکشنبه سیاه مجلس. در مناظره‌های ۹۶ اتهام‌هایی/برچسب‌هایی جدی که منجر به شکست رئیسی شد به وی از سوی روحانی وارد شد؛ اما برخلاف قالیباف که در ۹۲ و ۹۶ تلاش کرد تا با همان سیاق مخالفان/رقیبانش به آن اتهامها پاسخ دهد که البته موفق نبود؛ رئیسی در زمین آن افشاگری‌ها که برایش آماده کرده بودند وارد نشد و به نظرم کنترل هیجانی-احساسی خوبی از خود نشان داد. علی لاریجانی هم بر هیجان و احساس خود از منظر من تا آن یکشنبه کنترل داشت؛ اما آن چالش که احمدی‌نژاد برایش فراهم کرد که به نوعی کل خاندان لاریجانی به خصوص صادق لاریجانی را در مظان اتهام جدی قرار می‌داد؛ نشان داد که علی لاریجانی کنترلش را بر هیجان و احساس خود می‌تواند در بزنگاهها از دست بدهد./۱
@EmadibaygiGleam
?در نتیجه با توجه به سابقه خانوادگی رل، نحوه مواجه با چالشهای ایجاد شده توسط مخالفان/رقیبان در لحظه و زبان بدن، و گسترش قانون بیر-لامبرت به عرصه اجتماعی می‌توانیم اینگونه نتیجه‌گیری کنیم که لاریجانی‌ها با حضور در طبقه‌های اجتماعی بالا درک واقعی از رنج فقر ندارند و از این حیث مشابه روحانی، جهانگیری و آخوندی هستند! رئیسی، اما فقر را می‌فهمد؛ چرایی‌اش را البته نمی‌دانم. چرا درک فقر مهم است؛ چون دو اولویت اصلی و مهم رئیس‌جمهور سیزدهم تامین پایدار آب و رشد اقتصادی است تا فقر به خصوص فقر مطلق ناپدید گردد. آیا هر که فقر را بهتر بفهمد، رئیس جمهور بهتری است؟ خیر؛ در مقایسه رل با سوابق اجرایی در سطح کلان اما به نظرم این موضوع واقعا دارای اهمیت است.
?رُل، ریبرندینگ داشته‌اند. لاریجانی رئیس صدا و سیما با لاریجانی رئیس مجلس واقعا تفاوت داشت و به همین دلیل فکر میکنم که وی بهترین گزینه طیف متنوع اصلاح‌طلبان-اعتدال‌گرایان است. رئیسی هم پس از تنزل رتبه‌ای که در دوره‌ی صادق لاریجانی در قوه قضاییه داشت-از معاون اولی به دادستانی کل-؛ به نظرم از فرصت تولیت آستان قدس استفاده مفیدی برای ریبرندینگ خود نمود. آن تجربه موفق به عنوان مدیر/رهبر سازمان، در قوه قضاییه هنگامیکه به عنوان رئیس آن منصوب شد، کاملا تاثیر سودمندی داشت. واقعا کارهای موفق جدی در آن قوه انجام گرفته است؛ هرچند آن قوه هنوز هم بسیار جای کار دارد.
?رل ما را به مقصدهای متفاوتی می‌برد؛ چه مشارکت حداکثری باشد چه حداقلی. در خصوص مشارکت به نظرم میانگین تا ۵۵ درصد در کل کشور در انتخابات شرکت خواهند کرد که البته مشارکت در کلان‌شهرها کمتر از شهرستانهای دیگر خواهد بود. پس با هر درصدی از مشارکت، مجموعه حاکمیت در جمهوری اسلامی پس از انتخابات با تصمیم‌های جدی رو‌به‌رو خواهد شد. به مانند روابط اجزای سیستم‌ها و سیستمهای مختلف کلی واحد چون انسان که به‌هم‌پیوسته هستند و البته ممکن است دچار هم‌شنوایی مثبت یا منفی هم بشوند؛ مشکلهای کشورها هم در سطوح ملی و بین‌المللی می‌توانند به‌هم‌پیوسته و متاثر از هم‌شنوایی شوند؛ در نتیجه مسائلی در ایران به ابرچالش تبدیل شده‌اند که چنانچه حل نشوند به بحران و فاجعه می‌انجامد. ما گریز و گزیری نداریم جز تامین پایدار آب برای بخشهای مختلف کشور و رشد اقتصادی رفع‌کننده فقر.
?در مجموع براساس سوابق خانوادگی در دسترس عموم، مواجه با چالش جدی از سوی رقیبان/مخالفان و پاسخ در لحظه به آن چالش، سوابق مدیریتی در نقش مدیر/رهبر سازمان و زبان بدن، رئیسی بر لاریجانی برتری دارد؛ اما لاریجانی قطعا حریف قدری است که با توجه به سوابق انتخابات ۹۲ و ۹۶ حامیان وی، این احتمال به صورت جدی وجود دارد که در دوران کوران مبارزه‌های انتخاباتی و به خصوص مناظره‌ها و عرصه‌ی فجازی پیشتازی رئیسی از جمله در نظرسنجی‌ها از دست برود و لاریجانی پیروز انتخابات باشد.
?نتیجه آمدن لاریجانی را نمی‌توانم پیش‌بینی کنم؛ شاید شرایطی مشابه دوران روحانی داشته باشیم. اما، به نظرم پیروزی رئیسی شوکی مثبت برای کشور خواهد بود و ما شاهد رشد اقتصادی مثبت خواهیم بود. اما آیا آن دو اولویت تامین پایدار آب و رشد اقتصادی رفع‌کننده فقر دستکم تا حدی تحقق خواهند یافت؟ ترجیحم آن است که خوش‌بینی محدودی را اختیار کنم. تحقق آن دو اولویت به شدت به تیم انتخابی رئیسی هم بستگی خواهد داشت. امیدوارم که تیم انتخاباتی رئیسی رویکردی جامع، پویا و مورد پذیرش اجتماع در مقابل حریف قدر داشته باشد و هرگز خود را برنده قطعی نداد؛ دوم آنکه در صورت پیروزی، تیمی مبتنی بر رویکرد کل‌نگر بچنید تا آن دو اولویت تحقق یابد./۲
اردیبهشت ۱۴۰۰
@EmadibaygiGleam
@DrEmadibaygi