نوید افکاری، نوید دوگانه‌های افکاری!
مجتبی عمادی
?نمیدانم تا چه حد ارائه‌ی طرح محدودیت اینترنت و شبکه‌های اجتماعی در مجلس صحت دارد؛ اما به نیکی می‌دانم که حتی به فرض محال هم فقط اینترنت داخلی داشته باشیم، باز هم تا در رویه‌های مدیریتی و حکمرانی تجدید نظر جدی و تحولی نکنیم؛ دردی از مردم رفع نخواهد شد و رپت (رشد،پیشرفت و توسعه) هم رخ نخواهد داد. در‌هرحال، اکنون و در سپیده‌دم انقلاب پنجم صنعتی که کرونا ورود به آن را تسریع کرده است، ما در حال تجربه جنگ روایت ها هستیم. چنانکه قبلا نوشته بودم، ذهن آدمی علاقه و توجه ویژه‌ای به روایت و داستان دارد؛ لذا ورای شواهد، آنکه در این عصر بر اذهان پیروز می‌شود، آنی است که روایت منجسم‌تر و باورپذیرتری با چاشنی احساسات به جامعه ارائه می‌کند.
?در این چند سال اخیر نا‌آرامی‌ها و اعتراض‌های مختلفی در سطح ملی و محلی رخ داده است که تقریبا تصاویر و فیلم‌های آنها در فجازی و شبکه‌های فارسی زبان ماهوراه‌ای به گستردگی پخش شده است. باز هم تقریبا برخلاف شبکه‌های صدا و سیما و منابع رسانه‌ای داخلی که روایت تقریبا یکسان یا به شدت مشابهی از وقایع ارائه می‌دهند، فجازی و شبکه‌های خارجی روایت متفاوتی (متناقضی) از همان وقایع ارائه می‌دهند. سوال اصلی آن است که در نهایت آنان که به هر دو منابع دسترسی دارند، کدام را باورپذیرتر می‌دانند؟
?چنانکه قبلا در گلیم نوشته بودم، در نبرد رسانه‌ای و عرصه قدرت نرم، رقیبمان ما دست پیش را دارند و گفته بودم که شبکه‌های صدا و سیمای ما نیاز دارند تا از بی‌بی‌سی بیاموزند. علاوه بر آن، در فجازی ما تقریبا همیشه واکنشی عمل می‌کنیم؛ یعنی ابتدا روایتی متفاوت(متناقض) از آنچه ما می‌اندیشیده‌ایم یا عمل کرده‌ایم به گستردگی پخش می‌شود، مورد توجه قرار می‌گیرد و بعد سازمانهای ما به فکر پاسخگویی و ارائه شواهد خلاف آن روایت می‌پردازند. مشخص است که برنده چه کسی است؟
?من خودم هیچ آگاهی نسبت به نوید افکاری نداشتم. ابتدا در توئیتر و بعد در بی‌بی‌سی و بعد در تلگرام و واتس‌آپ نوشته‌ها، تصاویر، فیلم‌ها و فایلهای صوتی مرتبط با وی را دیدم. فی‌الواقع برای خودم که از انحراف‌های شناختی اطلاع دارم؛ سعی می‌کنم به مانند پژوهش‌ها و مطالعاتم، تفکر انتقادی را در آنچه با آن مواجه می‌شوم اعمال کنم؛ و منابع مختلف را برای رسیدن به واقعیت/حقیقت چک می‌کنم، باز هم در این دوگانه‌های افکاری که روایتهای متناقض از یک واقعه هستند گرفتار می‌شوم و به شدت برایم طاقت‌فرسا می‌شود که کدام روایت صحیح است؟ نویدی که فردی بیگناه را به قتل رسانده، برای بعدی برنامه‌ریزی کرده، به پزشکی قانونی برای اثبات شکنجه‌های جسمی نرفته چون شکنجه‌ای نبوده یا فایل صوتی منتسب به وی با لهجه شیرازی که ادعا می‌کند کاملا بیگناه است، اشکهای مادرش و کمپینهایی که در حمایت از این کشتی‌گیر شکل گرفته است؟
?دفعات تکرار این دوگانه‌های افکاری در سالهای اخیر به سرعت رشد یافته است و این امر نگران کننده است. اعتماد عمومی، اصلی‌ترین شاخص قدرت نرم یک حکومت برای جامعه‌ای است که بر آن حکم می‌راند. در نبرد روایت‌ها، چنانکه به دفعات شکست بخوریم؛ اعتماد عمومی زایل می‌شود و در جامعه‌ای که اعتماد عمومی زایل شود، قدرت سخت به سختی می‌تواند تمامیت آن را از گزند رقبا و دشمنان حفظ کند.
?می‌دانم که براساس پژوهشها، تحریمهای خارجی مانع جدی شفافیت و عامل اصلی در افزایش فساد است؛ اما چنانکه مجبوریم با رفع انحصارها و میدان دادن به خلاقیت مثلا از تولید خودروهایی چون شاهین- با قلب پراید و اتاق یاریس- دستکم به اکسنت هیوندای برسیم؛ در عرصه‌های مختلف حکمرانی منجمله قضایی نیاز به بیشینه‌ی شفافیت و ارائه روایت‌ توسط رسانه‌های سنتی و جدید با رعایت اصل غیرمتعارف/غیرمرسوم داریم. ما حتی با آمریکا هم توافق کنیم، حتی دشمن هم نداشته باشیم، حتما رقیب داریم؛ رقبایی که می‌خواهند بیشتر از ما محصولات خود را بفروشند، درآمد سرانه خود را افزایش دهند و رفاه بیشتری را تجربه کنند. پس، نبرد روایت‌ها همواره وجود خواهد داشت؛ چه اینترنت فقط ملی داشته باشیم، چه فقط صدا و سیمای ملی!
@EmadibaygiGleam
@DrEmadibaygi