بازگشایی مدارس و ترس از تغییر
مجتبی عمادی
?به عنوان یک متخصص حوزه علوم زیستی(زیست‌پزشکی) که در حال پژوهش غیرآزمایشگاهی در مورد کرونا و کووید نوزده هستم و البته با دانش مدیریت هم آشنایی دارم، به شدت از تصمیم رئیس جمهور محترم و وزیر آموزش و پرورش شگفت زده شده‌ام. هر چه به دانسته‌هایم رجوع می‌کنم، به شرایط کشور و بخش بهداشت و درمان نگاه می‌کنم، بیشتر دچار آشفتگی از این تصمیم می‌شوم. قطعا، چون برخی کشورهای اروپایی مدارس را بازگشایی کرده‌اند، ما هم بایستی چنان کنیم؛ غلط‌ترین استدلال در مورد بازگشایی مدارس است.
?به طور خلاصه شواهد جدید نشان می‌دهند که برخلاف یافته‌های اولیه در مورد درگیری کمتر و خفیف کودکان و نوجوانان با کرونا و بیماری کووید نوزده، کودکان و نوجوانان حتی بدون علامت هم کاملا ممکن است گرفتار سندرُم پساکووید نوزده شوند که به طور مشخص به قلب آنان چنان آسیبی می‌زند که تا پایان عمرشان درگیر پیامدهای آن خواهند بود (https://medicalxpress.com/news/2020-09-post-covid-syndrome-severely-children-hearts.html). در مورد نوجوانان و جوانان نیز اخیرا گزارشی منتشر شد که در یک بیمار پسر ۱۹ ساله سفیدپوست مبتلا به کووید نوزده، بیماری دیابت نوع یک ایجاد شده است (https://www.nature.com/articles/s42255-020-00281-8?utm_source=twitter&utm_medium=social&utm_content=organic&utm_campaign=NGMT_USG_JC01_GL_NRJournals). بعید به نظر نمی‌رسد که با توجه به ماهیت ژنتیکی ویروس کرونا، در آینده ما با علائم جدید دیگری که پیامد ابتلای علامتدار یا بدون علامت به کووید نوزده است، مواجه شویم.
?از لحاظ مدیریتی و رهبری، کرونا محیطی کاملا غیر قابل پیش بینی برای ما خلق کرده است. این محیط با پیامدهای تحریمهای ظالمانه آمریکا با شعار فشار حداکثری منجمله کاهش ارزش پول ملی و همگرایی اثرات کم‌کاریهای گذشته در خصوص مسایل زیربنایی کشور مانند تامین آب شرب و موارد دیگر بر عدم اطمینانهای محیطی کاملا افزوده است. در چنین محیطی، کاملا قابل پیش بینی است که مدیران و مسئولان از یک کار فوری فوتی به کار فوری فوتی بعدی مشغول باشد و لذا دچار فقر و کمیابی باشند؛ اما کرونا و پیامدهای آن برای کشوری که دیگر نه در انفجار جمعیتی دهه شصت که در سراشیبی پیری و کاهش جمعیت در دهه‌های آتی است، بسیار جدی خواهد بود؛ اگر سنجیده، مسئولانه و مبتنی بر دانش، رفتار و تصمیم‌گیری نکنیم.
?قبلا در مورد پیامدهای منفی فقر و کمیابی بر نحوه تصمیم‌گیری افراد در گلیم نوشته‌ام، از آن می‌گذرم. علاوه بر آن، متاسفانه تصمیم‌گیران در دولت درگیر انحراف‌های شناختی نیز هستند، چنانکه مثلا مسئله‌ای را به جای مسئله‌ای دیگر می‌گذارند و سپس به آن پاسخ می‌دهند و بر همان اساس اقدام می‌کنند! آیا امثال بنده می‌گوییم آموزش تعطیل؟ خیر! متاسفانه دوگانه‌هایی امروز توسط رئیس جمهور محترم مطرح گردید که حقیقی نیستند! کرونا، نمی‌گوید آموزش را تعطیل کنید؛ می‌گوید برای آموزش خلاقیت به خرج دهید!
?کرونا هم نمی‌آمد، آموزش به طور کل و آموزش عالی (مهارتی-تخصصی) به طور خاص دچار تحول می‌شد؛ اما کرونا این روند را تسریع کرده است. همانگونه که اکنون شرکتهایی مانند گوگل نه به مدرک که بر اساس مهارت، نیروهای خود را استخدام می‌کنند؛ آموزش هم براساس علایق و نیازمندهای دانش آموزان/دانشجویان سفارشی خواهد شد و از محدوده مدارس/دانشگاههای سنتی خارج خواهد شد. این بدان معناست که چنانکه برای بسیاری مسائل خود راه‌حل نیافتیم تا آنکه الزام زمانی آن را برای ما بلاموضوع کرد؛ کنکور هم به تاریخ خواهد پیوست. چنانچه نجنبیم و الگو و بستر مناسب برای آموزش فرزندان خود را طراحی نکنیم، دوباره به مانند سند ۲۰۳۰، شبکه‌های اجتماعی چون فیسبوک، اینستاگرام و غیره مجبوریم سلبی و واکنشی برخورد کنیم که ناموثر است.
?برخلاف آنان که بیشتر توصیه به خواندن کتاب می‌کنند تا حضور در شبکه‌های اجتماعی چون توئیتر، تلگرام، فیسبوک و غیره، کاملا معتقدم که حضور مشاوران مسئولان و خود مسئولان و تصمیم‌گیران کاملا در این شبکه‌ها ضروری است زیرا دستکم با پیشرفتهای مبتنی بر خلاقیت آگاه می‌شوند. به نظرم یکی از مشکلات اساسی کشور، قدر ندانستن و گرامی نداشتن خلاقیت است. کلیه شعارهای سالانه رهبری نیز جز با خلاقیت و نوآوری عملی نخواهد شد. کرونا هر چه بیشتر از ما می‌خواهد که خلاق باشیم که غیرمتعارف/غیرمرسوم بیندیشیم.
?امیدوارم وزیر محترم بهداشت که روحیه‌ای لطیف و شاعرانه دارد، با شواهد متقن علمی موجود در حوزه زیست‌پزشکی رئیس جمهور محترم را هر چه زودتر قانع نماید تا آموزش مدارس مجازی شود. زندگی چنان قدری در قرآن دارد که حتی بخشش قاتل محکوم به اعدام را گرامی می‌دارد؛ کرونا تنها نمی‌کشد، آسیب می‌زند و معلول می‌کند؛ آن را کاملا جدی بگیریم.
@EmadibaygiGleam
@DrEmadibaygi