کرونا و دام یوژنیک
مجتبی عمادی

?هنگامیکه اپیدمی برای یک بیماری مثل کووید ۱۹ استفاده می شود عبارت از آن است که همه افراد یک جامعه اعم فقیر و غنی، پیر و جوان، سیاستمدار و عادی، سیاه و سفید، با دین و بی دین در معرض ابتلا به آن بیماری هستند. بعلاوه، با توجه به گستره افراد مبتلا به کووید ۱۹ در کشورهای مختلف، این بیماری از حالت اپیدمی خارج و حالت پاندمی یافته است.
?مقایسه بیماری کووید ۱۹ حاصل کروناویروس با بیماری ایدز حاصل ویروس اچ‌آی‌وی خالی از فایده نیست. اچ‌آی‌وی/ایدز شاید در میان شاغلان حوزه بهداشت و درمان و بخشی از تحصیلکردگان به عنوان یک بیماری عفونی که از راههای مختلفی منتقل می شود و امکان مدیریت کردن آن وجود دارد، شناخته شود؛ اما انگ ابتلا به آن در جامعه ایرانی مانعی جدی در پیگیری افراد ناقل و بیمار می شود. مورد اخیر چنار محمودی لردگان در چهارمحال و بختیاری را به خاطر بیاورید. متاسفانه، کرونا از اچ‌آی‌وی در سطح اجتماع خطرناکتر است؛ چون راههای انتقال ساده تری دارد که در زندگی روزمره انسانها به راحتی امکان وقوع می یابد. ترشحات فرد مبتلا حاصل عطسه و سرفه، چه از راه هوا منتقل شود و چه از راه آلوده کردن دست های فرد غیر مبتلا، می تواند باعث ابتلای افراد شود. پس، چون خطر سرایت بالاست، افراد جهت حفظ جان خود، دیگران را هر چند سالم به عنوان ناقل و مبتلای احتمالی در نظر می گیرند؛ لذا روابط انسانها در سطح اجتماع دچار اختلال جدی می شود.
?متوفیان بیماری کووید ۱۹، برخلاف بیماران ایدز، با شرایط خاصی بایستی کفن و دفن شوند؛ تا جاییکه حتی خویشاوندان درجه یک آنان می بایست از برگزاری مجالس ترحیم خودداری کنند. بعلاوه، با توجه به تاکید موکد در رسانه های مختلف مبنی بر رعایت جدی بهداشت فردی، این درک ممکن است در جامعه ایجاد شود که مبتلایان و متوفیان این بیماری، افرادی شلخته و کثیفی بوده اند که به علت عدم رعایت پاکیزگی به این بیماری مبتلا شده اند.
?نکته مهم دیگری که به طور ضمنی در اعلام متوفیان کووید ۱۹ از ابتدا برجسته بود، تاکید بر جنبه هایی چون پیر و سالخورده بودن و یا دارا بودن بیماری های زمینه ای در متوفیان بود. آمار بالاتر متوفیان ایرانی نسبت به چینی ها، مزید بر علت شده بود تا دلیلی بر این موضوع پیدا شود.
?یوژنیک که به معنای “خلقت خوب” است عبارت است از بهبود صفات در گونه انسان به طوریکه جوامع انسانی از ضعف ها، بیماری ها و نقصان ها عاری گردد. از حیث تاریخی، در برخی از سلسله های پادشاهی، جهت حفظ خون و اصالت، ازدواج های خویشاوندی و زنای با محارم رواج داشت.در هر حال، ایده وجود صفات برتر اولین بار توسط افلاطون در کتاب “جمهوریت” مطرح می شود؛ اما ابداع واژه توسط فرانسیس گالتون که خویشاوند چارلز داروین است در اواخر قرن ۱۹ و در کتاب “جستاری در مورد استعداد انسانی و توسعه آن” صورت می گیرد. گالتون، به دنبال انسانهایی بهتر از طریق ازیاد نسل نخبگان انگلیسی بود. هر چند ایده وی در کشورش موفق نبود، اما در آمریکا و آلمان موفق بود. یوژنیک در آمریکا، مانع ازدواج عده ای و عقیم سازی چند ده هزار نفر در خلال قرن بیستم گردید؛ اما در آلمان با ظهور هیتلر به جنگ جهانی دوم و قتل و عام میلیونها انسان انجامید. در کل، یوژنیک محکوم به شکست است چون از تنوع ژنتیکی می کاهد.
?کرونا، اما، تجربه سخت دیگری را هم برای جامعه ایرانی رقم زده است. بسیاری از کاسبی ها و مشاغل، همواره چه در تحریم چه در برجام، حساب ویژه ای برای اسفند باز می کنند. همواره به استقبال چیزی رفتن از واقع شدن آن، جنبش و جوش بیشتری ایجاد می کند. عمده خریدهای نوروزی در اسفند به انجام می رسند. حال این ویروس، حال بد اقتصاد و معیشت خانوارهای ایرانی را به خصوص برای تولیدکنندگان کوچک و شاغلان حوزه توزیع و خدمات بدتر کرده است و این بخش از جمعیت را فقیرتر و مغموم تر نموده است.
?کرونا خواهد رفت اما ضرورت توجه جدی به کلان نگری، برتری قاعده و قانون بر مصلحت، مدیریت بحران و مدیریت هراس از بحران را بیش از پیش به ما خواهد آموخت که خود موجد تغییراتی در جامعه خواهد بود.
@EmadibaygiGleam
@DrEmadibaygi