مجتبی عمادی

?این روزها بحث استعفای آقای دکتر قاضی زاده هاشمی، وزیر بهداشت فعلی، به شدت داغ شده است و دلایل مختلفی برای استعفای ایشان ذکر می شود. حال که این موضوع داغ است، اجازه دهید به طرح پرسشی بپردازیم. چه کسی بهترین گزینه برای هدایت وزرات بهداشت است؟ وزارت بهداشت در ساختار کنونی خود متولی بهداشت(پیشگیری از بیماری ها)، درمان (مقابله با بیماری های موجود و رفع آنها)، آموزش رشته های پزشکی و زیست-پزشکی، انجام پژوهش های پزشکی و زیست-پزشکی، غذا و دارو و بیمه سلامت است. آنگونه که به نظر می رسد، متولیان وزارت بهداشت، خواستار انتقال سازمان برنامه و بودجه هم به آن وزارتخانه هستند (فیلم در کانال های گلیم در شبکه های اجتماعی موجود است)! متاسفانه، همانگونه که در نوشتارهای قبلی اشاره کرده ام، عملکرد این وزارتخانه در بعد از انقلاب چونان شرکت نفتی استاندارد اویل آمریکا که توسط راکفلر پایه گذاری شد (https://en.m.wikipedia.org/wiki/Standard_Oil)، بوده است که منجر به ایجاد مونوپلی (انحصارگرایی) شده است. طبیعت یک سازمان انحصارگر که آن را با اختاپوس نمایش می دهند، اشتهای سیری ناپذیر آن برای کنترل کامل تمام زنجیره های مستقیم و غیرمستقیم مرتبط با یک فعالیت است. به عنوان مثال، راکفلر در شرکت نفتی استاندارد اویل در اواخر قرن نوزدهم، با ادغام افقی (ادغام با سایر تولیدکنندگان نفت) و ادغام عمودی (ادغام با کلیه شرکت های مختلف حاضر در یک زنجیره تامین) یک تراست را تشکیل داد که کنترل همه چیز را در اختیار داشت (http://scalar.usc.edu/works/hist419x-project/standard-oil-octopus-1) از کسب و کار گرفته تا سیاست و اجتماع. بعد از انقلاب، متولیان وزارت بهداشت به دلایل واهی که بخش اعظم آن به سوء استفاده از ناآگاهی افراد جامعه مربوط است، با اشتهایی سیری ناپذیر در حال ادغام های افقی و عمودی و تبدیل آن وزارتخانه به یک سازمان انحصارگر بوده اند. بی شک، سنگ بنای کج آن را در دهه شصت شمسی و با جدایی بخش آموزش از وزارت فرهنگ و آموزش عالی، دو پزشک پایه گذاری کردند.
?وزارت بهداشت، یک وزارتخانه اجتماعی است که بایستی با مدیریت و برنامه ریزی صحیح، از سلامتی شهروندان پاسداری نماید. شهروند سالم، شهروند خلاق و نوآور است که سنگ بنای توسعه متوازن است. متاسفانه به دلیلی کاملا غلط که برگرفته از سوگیری های شناختی است، فرض بر آن است که وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی که سالیانی است به وزارت درمان تبدیل شده است؛ بایستی توسط یک پزشک هدایت شود. یک پزشک، به جز دروس پایه زیست-پزشکی و سپس دروس اختصاصی مرتبط، چه دروسی را در زمینه مدیریت، اقتصاد و جامعه شناسی می گذراند، هیچ! نگاهی به این وزارتخانه نشان می دهد که وزیر و تقریبا تمامی معاونین وی پزشک هستند! حال بیایید این واقعیت را نیز به این پزشک زدگی اضافه نماییم که تمامی پزشکان در سازمان صنفی خود- سازمان نظام پزشکی- نیز عضو هستند (ادغام افقی). نتیجه این غلبه، می شود چاه ویل درمان که هر چه در آن هزینه نمایی، سیری ناپذیر است و باز هم می گوید کم است.
?راه حل بلند مدت غلبه بر این چالش انحصارگرایی، همان است که دادگاه عالی آمریکا در سال ۱۹۱۱ برای استاندارد اویل انجام داد: استاندارد اویل یک انحصارگر غیر قانونی است و بایستی از حالت تراست تجزیه شود. در هر حال، تا رسیدن به آن وضع مطلوب ضرورت دارد تا هدایت وزارت بهداشت به تیمی متشکل از دانش آموختگان اقتصاد، مدیریت و جامعه شناسی سپرده شود تا براساس دانش تخصصی خود بتوانند منابع محدود بیت المال را به بهترین نحو برای سلامت شهروندان تخصیص دهند. سپردن این وزارتخانه اجتماعی به پزشکان و ادامه دادن همین رویه غلط در آینده، بر تبعات مخرب این چالش خواهد افزود و منجر به نارضایتی شهروندان خواهد شد.
@EmadibaygiGleam

(فیلم: رئیس سازمان برنامه و بودجه: وزارت بهداشت پس از بیمه سلامت، به دنبال ادغام سازمان برنامه و بودجه در خود است. اختاپوس انحصار تا کجا به ادغام ها ادامه خواهد داد؟)